Onverwacht…

Veel mensen, met name de mensen die me bij de Dutchweek aan het werk zagen, kennen mij als de lichtelijk maffe fotograaf die er niet vies van is net wat verder te gaan dan andere fotografen om het perfecte shot te krijgen. Dat kan betekenen dat ik in een truss (zo’n paal waar al die lampen in hangen) klim, op daken loop, of met een luipaard op 5 meter afstand, het safarivoertuig op klim. True story.

Dat zijn precies de momenten, dat dingen niet mis gaan, hoe vreemd dat ook klinkt. Op het moment dat je dit soort dingen doet, ben je je heel bewust van het feit dat je rare dingen aan het doen bent, let je op elke stap, en anticipeer je ook op wat er gebeurd als die stap verkeerd gaat, zodat ook de stap erna, zelfs als die niet helemaal land waar je hem op dat moment eigenlijk gepland had, niet ineens naast het dak gezet wordt. Oftewel, je bent – terecht – belachelijk voorzichtig bezig.

Ongelukken zitten helaas in een klein hoekje, en mijn pols brak dan ook toen ik op een laag podium stond, waar eigenlijk helemaal niets fout kon gaan. Iemand bracht me (niet kwaadbedoeld overigens, de boze menigte mag binnen blijven) uit balans. Ik viel achterover en omdat rechts bezig was met iets vasthouden, probeerde ik mijn klap op te vangen met mijn linkerhand. Dat bleek iets teveel geweld te zijn voor mijn linkerpols die vanaf dat moment ineens een bochtje kon maken wat hij tot op dat moment nog niet eerder had laten zien. Een pijnlijke nacht in het ziekenhuis verder waarbij er wat gepast geweld aan te pas kwam om alles weer op zijn gebruikelijke plaats te krijgen, zat ik thuis met een stuk gips om mijn linker pols en een onbruikbare linkerarm / hand. En natuurlijk een agenda met opdrachten. Maar zonder linkerarm of linkerhand (mijn pols was dusdanig stuk dat ook de kracht en motoriek de eerste drie weken volledig uit mijn vingers is geweest) ben je als fotograaf, zowel in het fotograferen als in de nabewerking/nazorg van je foto’s, redelijk gehandicapt, dus hoe los je dat op?

Het fotograferen

Gelukkig voor mij, wonen we in een rechts-georienteerde maatschappij, en zijn camera’s daarom dus ook gemaakt om met rechts beet te pakken en te bedienen (ondanks wat grapjes van Canon over een linkshandige camera), en heeft links een ondersteunende functie voor zoomen en (handmatig) focussen. Gelukkig kunnen camera’s tegenwoordig dat focussen van zichzelf (autofocus), en veel preciezer en sneller dan ik zelf sowieso al kon, ook toen mijn linkerpootje het nog wel deed. Dus dat scherp stellen ging het issue niet zijn. Waar wel een probleem naar boven kwam drijven, was het zoomen, want behalve mijn lichte 17-40/4 lens kan ik geen enkele lens met alleen mijn rechterhand laten zoomen. Ook het ondersteunen van lenzen was zeker in de eerste paar weken niet mogelijk, alles doet al genoeg pijn van zichzelf, en er kan dus een streep door het gebruik van zwaardere lenzen zoals de meer dan een kilo zware 24-70/2.8 of 70-200/2.8.

Primes in plaats van zooms

Maar ook hier heb ik het geluk dat ik die lenzen al een tijdje, voor mijn werkzaamheden in de evenementen in ieder geval, niet veel meer uit mijn tas haalde. In plaats daarvan ben ik nogal verslaafd geraakt aan de lenzen met een vast brandpunt (oftewel, lenzen die gewoon niet kunnen zoomen, maar ‘vast’ zitten). Op dat moment heb je je linker hand dus, behalve eventueel nog voor het stabiel houden van je camera, eigenlijk niet meer nodig. Stabiel houden kan ook op je linkerschouder terwijl die arm in een mitella hangt, dus dat probleem was grotendeels opgelost. En omdat ik met Canon schiet, zitten de meeste knoppen die je voor je basis belichting (iso, diafragma en sluitertijd) ook onder je rechterhand.

De knoppen die ik met links in zou moeten duwen (vooral het instellen van autofocus en lichtmeting), kon ik opvangen door mijn camera dan even snel op een tafel neer te zetten en alsnog met rechts in te duwen. De knoppen die links zitten zijn bij Canon nooit echt de knoppen geweest die je tijdens het fotograferen zelf, dus met de camera aan je oog, indrukt. Ik zeg expres Canon, want zou ik met bijvoorbeeld een Nikon D3 of D4 schieten, dan zou ik onder andere door de vage plaatsing (een plek voor een knop die ik nooit begrepen heb) van de ISO-knop, een stuk hopelozer geweest zijn, omdat ik eigenlijk net zoveel iso loop te wisselen als dat ik mijn diafragma verander. Dus met name voor Nikonians; nooit je pols breken ;P

Elk nadeel, heeft zijn voordeel? – De nabewerking

Na het doen van mijn eerste shoot, liep ik tegen een volgend probleem aan. Ik kon helemaal niet meer editten zoals ik dat gewend was! Veel van mijn nabewerking doe ik met Lightroom 4 en hoewel ik dit programma nogal eens hekel vanwege de slechte manier waarop het met multi-core processors omgaat (want dat is ronduit dramatisch), is de manier van werken met dit programma, samen met zijn toetsenbord hotkeys, heerlijk en overwegend echt doordacht. Totdat je links niet meer kunt gebruiken, dan sleep je je muis van hot naar her. In plaats van ‘x’ op je toetsenbord voor een foto die je niet in je collectie wilt, moet je je door menu’s worstelen als je je muis niet door het halve scherm wilt slepen, of naar een balk onderin bewegen om een vlaggetje aan te klikken, terwijl je je kleur en belichtingscorrecties weer bovenin je scherm doet.

Zoals ik al zei, je muis gaat kilometers maken. Dat zou me behalve een bezoek aan een RSI kliniek, veel te veel tijd kosten. Een alternatief is je muis loslaten en met rechts je toetsenbord bedienen, maar ook dat kost jammerlijk veel tijd. Ook, zo ondervond ik later, het zoeken van de knoppen op je toetsenbord breekt je concentratie. Daarom ben ik eens gaan kijken of ik dat toetsenbord echt wel zo hard nodig had, want ik kwam er door dit geintje achter dat de toetsenbordindeling van lightroom helemaal zo logisch niet was. Niet zo logisch als ik het altijd verwacht had in ieder geval.

Slimme muis

Ik heb al een tijdje een muis die meer knoppen heeft dan ik overwegend gebruikte, gewoon omdat de noodzaak er niet echt was. Maar deze knoppen zijn te programmeren, en dus besloot ik mijn veelgebruikte toetsenbord-knoppen van Lightroom te koppelen aan de ‘loze’ knoppen van mijn muis, zodat ik met die muis en mijn rechterhand, mijn linkerhand volledig buitenspel kon zetten. Hard nodig, want die linkerhand kon ook echt niets. Hierdoor kwam ik er achter dat ik eigenlijk niet zo heel veel knoppen gebruikte, maar dat die wel redelijk verspreid over het toetsenbord zaten, waarom dit belangrijk is leg ik zo uit.

De knoppen die ik namelijk het meest gebruikte waren de pijltjes naar links en naar rechts, om tussen foto’s te navigeren in mijn filmstrip, de X, om foto’s uit de selectie te gooien, de R om de crop mode in te gaan, en de enter/escape om crops te bevestigen – of te annuleren. Door deze knoppen op mijn muis te ‘zetten’, was nagenoeg al mijn toetsenbord gebruik afgevangen.

De grote grap is dat deze aanpassingen mijn workflow efficienter hebben gemaakt, juist omdat je je linkerhand niet over het toetsenbord hoeft te laten gaan. Deze bewegingen kosten behalve tijd om je hand heen en weer tussen de verschillende knoppen te bewegen (dat is redelijk te verwaarlozen, behalve als je écht lui bent), vooral concentratie. Je moet namelijk je ogen van je scherm af halen om naar je toetsenbord te kijken waar het benodigde knopje zit. Dat lijkt iets heel simpels en kleins, maar ik heb gemerkt dat dat me redelijk uit mijn focus kan halen.

En ondanks dat ik gisteren, bijna drie maanden later, dus officieel te horen heb gekregen dat ze me in het ziekenhuis niet meer willen zien en ook de brace definitief de kast in mag, heb ik die manier van werken niet meer teruggedraaid. Dit om de simpele reden dat de efficiëntie, maar ook ontspanning in mijn werk een stuk omhoog is gegaan door al die aanpassingen.

Dus eigenlijk wil ik iedereen bij deze aanraden om een muis met flink wat knoppen te scoren, en die lekker in te richten met zijn favoriete Lightroom sneltoetsen. Ow, en natuurlijk voorzichtig te zijn op podia ;-)